Kościół Św. Mateusza w Mielcu Bazyliką Mniejszą

Czwartkowa uroczystość rozpoczęła się w mieleckim kościele o godzinie 17. - Nastąpiła wielka historyczna chwila. Nuncjusz Apostolski - abp Józef Kowalczyk odczytał bullę papieża Benedykta XVI z 1 sierpnia 2006 roku, w której wyniósł on nasz kościół parafialny św.Mateusza w Mielcu do godności Bazyliki Mniejszej.

Uroczystość podniesienia kościoła pw. św. Mateusza w Mielcu do godności Bazyliki Mniejszej

Pięciu biskupów
Uroczystą mszę świętą odprawiło pięciu biskupów: Nuncjusz Apostolski-abp Józef Kowalczyk, biskup tarnowski Wiktor Skworc i jego dwaj biskupi pomocniczy oraz biskup archidiecezji elbląskiej, który był kiedyś wikariuszem mieleckiej parafii - Jan Styrna.

 


Proboszcz parafii Św. Mateusza w Mielcu Stanisław Jurek:
- To jest szczególne wyróżnienie dla świątyni. Nasz kościół będzie szóstą bazyliką w diecezji tarnowskiej. Co prawda, w okolicy jest starszy kościół w Gawłuszowicach. Ale mielecka świątynia to matka kościołów. Z niej wywodzi się siedem parafii.

Pięć w Diecezji
Proboszcz wyjaśnia, że miano bazylik większych posiadają świątynie w Rzymie. Kościoły na świecie mogą być bazylikami mniejszymi. W diecezji tarnowskiej takich bazylik jest obecnie pięć: w Tarnowie, Nowym Sączu, Bochni, Limanowej i Szczepanowie.
Godność bazyliki oznacza, że kościół przyjmie na siebie szczególne obowiązki - wiążą się z tym specjalne zlecenia dla kapłanów, odprawianie określonych nabożeństw i uroczystości. Bazylika to także zyskiwanie odpustów zupełnych. To ważne dla wiernych. Wkrótce sporządzimy tablicę z informacją dla wiernych o dniach tych odpustów - uzupełnia Stanisław Jurek.

Odpusty zupełne
Co oznacza w tym kontekście słowo "mniejsza”? Większe znajdują się w Rzymie. Wszystkie inne, siłą rzeczy, są mniejsze. W diecezji tarnowskiej bazylik jest pięć: w Nowym Sączu, Tarnowie, Bochni, Limanowej i Szczepanowie.Dla mielczan szczególnie ważne jest to, że w bazylice będą mogli otrzymać odpusty zupełne. Jak zapewnia ks. Stanisław Jurek, proboszcz parafii św. Mateusza, wkrótce wierni będą mogli na specjalnej tablicy przeczytać szczegóły dotyczące odpustów.Nowa godność kościoła to również więcej obowiązków dla kapłanów.

Prawie sześćset lat
Kościół uzyskał zaszczytne miano z racji swoich zasług w pracy duszpasterskiej i religii katolickiej. - Kilkaset lat już służy społeczności religijnej naszego miasta - mówi historyk Mielca Józef Witek.
Historyk podaje, że kościół i parafia istnieją w tym miejscu Mielca już co najmniej od 1470 roku. Kościół działa bowiem na pewno od chwili wydania aktu lokacyjnego dla miasta, a w dokumencie widnieje właśnie ta data. Proboszcz precyzuje, że parafia w Mielcu erygowana była w 1429 roku.
W ciągu tych prawie sześciuset lat budynek kościoła się zmieniał. Najpierw mielczanie modlili się w drewnianych świątyniach (kościoły niszczył pożar), w latach 1678-1721 powstał obecny kościół murowany, który był jednak kilkakrotnie przebudowywany. Do II wojny światowej parafia św. Mateusza była jedyną w Mielcu. Obejmowała też okoliczne wioski. Do dzisiaj zresztą należy do niej Wola Mielecka.

Historia kościoła.
Prawdopodobnie ok. 1470 roku na miejscu dzisiejszego kościoła św. Mateusza w Mielcu powstała pierwsza świątynia. W latach 1565-1595 kościół p.w. Najświętszej Marii Panny i św. Mateusza Apostoła był z drewna.

Choć drugi patron pozostawał zawsze ten sam, z pierwszym bywało różnie. Kościół nosił miano Błogosławionej Marii Dziewicy, Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

W 1604 r. spalił się. W latach 1608-1610 wybudowano większy, także drewniany. Współwłaściciele miasta nie żałowali na bogate wyposażenie i relikwie świętych.
Oznaki wspaniałości
W latach 1670-1721 zbudowany został nowy, murowany w stylu barokowym. I właśnie ta świątynia, po wielu zmianach, dotrwała do dziś.

Jak wyglądał kościół z zewnątrz? Tego dokładnie nie wiadomo. Wnętrze natomiast miało "oznaki wspaniałości”. W ołtarzu - pozłacane cyborium, a nad nim obraz Krzyża Świętego malowany na desce, dwie statuy: św. Mateusza i św. Jana Chrzciciela, trzy ołtarze (bł. Jana Kantego, św. Antoniego i nieznanego patrona).

W środkowej części kościoła znajdowały się kaplice: św. Anny i św. Róży. Obok wejścia - ambona.

Zachodnią część kościoła zajmował chór z organami. Posadzkę wykonano z kamieni brukowych.
Nowa świątynia została konsekrowana przez biskupa H.Wielogłowskiego w 1762 r.
Przez drug połowę XVIII w. i w XIX w. ubogacano wystrój kościoła. Przybywało także naczyń i szat liturgicznych. Na ścianach bocznych, wmurowano epitafia inskrypcyjne niektórych właścicieli i współwłaścicieli Mielca. W podziemiach kościoła w XVII i XVIII w. pochowano kilku znamienitych przedstawicieli rodu Mieleckich. W latach 1792-1795 dobudowano od strony zachodniej wieżę z czterospadowym dachem i krzyżem. W latach 1922-1924 wieża "urosła”, dodano jej blaszany hełm z latarnią. Działania wojenne 1944-1945 bardzo uszkodziły kościół. W latach 50. odnowiono wnętrze świątyni. Gruntowny remont przeprowadzono w latach 1978-1987, kiedy proboszczami byli: ks. Wojciech Madej (do 1980 r.) i ks. Stanisław Jurek (od 1980 r.). W 2000 r. świątynię mianowano Kościołem Roku Jubileuszowego 2000, jako jedną z 17 w diecezji tarnowskiej.


Z historii parafii i kościoła pw. św. Mateusza w Mielcu. Od 21 września 2006 r. na portalu kościoła pw. św. Mateusza w Mielcu widnieje herb papieski i napis: "BAZYLIKA MNIEJSZA PW. ŚW. MATEUSZA". Boczne zaś wejście zdobi tablica pamiątkowa a na niej herby papieża Benedykta XVI, arcybiskupa Józefa Kowalczyka i biskupa Wiktora Skworc, oraz napis: "W dniu 1 sierpnia 2006 r. kościół pw. św. Mateusza w Mielcu został wyniesiony do godności bazyliki mniejszej bullą Ojca Świętego Benedykta XVI promulgowaną przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, Nuncjusza Apostolskiego w Polsce i biskupa tarnowskiego Wiktora Skworca dnia 21 września 2006 r.".

Podniesienie kościoła do tej godności to rzadka uroczystość. W całej Polsce takim tytułem cieszy się tylko sto jeden kościołów, a w naszej diecezji kościół pw. św. Mateusza w Mielcu jest z kolei szóstą taką świątynią.

Parafia, i obecnie już Bazylika Mniejsza pw. św. Mateusza w Mielcu, mają swoją wielowiekową historię. Historia Mielca jako miejscowości sięga XIII w., natomiast jako parafia powstała już w latach 1358-1372. Oficjalnie została jednak erygowana dopiero w 1429 r. przez bp. Z. Oleśnickiego, a w 1526 r. bp H. Tomicki wyniósł ją do godności prepozytury oraz erygował kolegium mansjonarzy.