Wielka Sobota to dzień milczenia i postu

Święcenie pokarmów na stół wielkanocny

W Wielką Sobotę Kościół błogosławi pokarmy na stół wielkanocny. Błogosławimy: chleb i wszelkie świąteczne pieczywo na pamiątkę chleba, którym Chrystus nakarmił tłumy na pustkowiu; błogosławimy mięso, wędliny i wszelkie pokarmy na pamiątkę baranka paschalnego i potraw spożywanych przez Chrystusa z apostołami w czasie Ostatniej Wieczerzy; błogosławimy jajka, znak nowego życia, jakie otrzymaliśmy w Chrystusie.

Zgodnie z tradycją przed Wielkanocą przygotowane zostały w kosciołach Groby Pańskie, Skromne dekoracje kierują uwagę na postać Jezusa Chrystusa. Zwyczaj budowania Grobu Pańskiego wywodzi się z Jerozolimy, gdzie chrześcijanie gromadzili się w kolejnych miejscach, związanych z męką Chrystusa - aż po miejsce pośmiertnego spoczynku. Udokumentowane ślady istnienia tego obrzędu w Polsce pochodzą z XIII wieku, znany jest on również w Austrii i w Bawarii. Początkowo w grobie składano krzyż przykryty czerwonym ornatem; w latach późniejszych umieszczano tam figurę Jezusa. Najistotniejsze jest wszakże wystawienie monstrancji z Hostią, okrytej białym, przezroczystym welonem. Przeniesienie Eucharystii przypomina zdjęcie z krzyża i pogrzeb Chrystusa. Ostatnia modlitwa przy grobie wskazuje nadzieję: "Chryste, nasze Zmartwychwstanie i Życie, podźwignij nas z grobu grzechów".

Choć Wielką Sobotę kojarzymy głównie z święcenia pokarmów to ten dzień jest niezwykle istotny dla Kościoła katolickiego. Wieczorem wierni zgromadzą się na Liturgii Wigilii Paschalnej. Treściowo należy już ona do liturgii Niedzieli Zmartwychwstania.

Noc wigilii paschalnej powinna być czuwaniem na cześć Pana. Liturgia, którą się odprawia tej nocy wspominając świętą i wielką noc Zmartwychwstania Chrystusa, jest uważana za „matkę wszystkich świętych Wigilii". W czasie tej nocy Kościół czuwając oczekuje Zmartwychwstania Chrystusa i celebruje to zmartwychwstanie przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego. Treścią obchodu wigilii wielkanocnej jest całe misterium paschalne, to jest przejście z cierpienia i śmierci do życia i chwały Zmartwychwstania. Dynamika liturgii tej nocy koncentruje się wokół nowego życia w Chrystusie. Dlatego liturgia nocy paschalnej pełna jest symboli życia: światło - słowo - woda - uczta. Znaki te stanowią również główną treść kolejnych elementów liturgii Wigilii Paschalnej.

Liturgia Światła
W liturgii światła poświęcany ogień ma przede wszystkim znaczenie "ognia czuwania", rozpalany jest bowiem na początku Wigilii Paschalnej jako dawca światła dla paschału. Świeca paschalna, symbol zmartwychwstałego Pana, to duża, bogato zdobiona świeca, którą na początku liturgii Wigilii Paschalnej zapala się od ognia paschalnego i niesie przed ludem na kształt świetlistego słupa ognia, aby rozświecała noc Zmartwychwstania. Wyryty na świecy krzyż oznacza zbawczą śmierć Chrystusa na krzyżu. Pięć otworów z tkwiącymi w nich czerwonymi ziarnami kadzidła, to symbol Jego pięciu zbawczych ran, które zachował w swym ciele zmartwychwstałym oraz symbol wonności, które niewiasty niosły do grobu w poranek wielkanocny. Wyryty w paschale rok bieżący oraz litery greckie: alfa i omega oznaczają, że do Chrystusa należą czasy i wieczność. On jest początkiem i celem wszystkiego. Liturgia przewiduje, aby paschał ustawiono na wysokim świeczniku przy ambonie i zapalano w czasie Mszy św. w okresie Wielkanocy.

{morfeo 35}

Liturgia Słowa
Obfitszy zestaw czytań jest cechą charakterystyczną wigilii, która jest czuwaniem i czekaniem na Pana zapowiedzianego przez proroków i ukazanego jako Wybawiciela swojego ludu. Liturgia proponuje nam dziewięć czytań (siedem ze Starego Testamentu i dwa z Nowego Testamentu). W liturgii słowa nocy paschalnej szczególnie ważne są dwa śpiewy: Gloria i Alleluja przed Ewangelią. Mszalne Gloria z punktu widzenia historycznego jest typowym śpiewem wielkanocnym, jest razem z oracją dnia przejściem ze Starego do Nowego Testamentu. Towarzyszy mu zapalenie świec na ołtarzu przy dźwiękach dzwonów i organów. Pierwsze Alleluja wielkanocne uroczyście intonuje kapłan albo odpowiedni kantor, a całe zgromadzenie tę aklamację powtarza. Alleluja jest śpiewem zwycięstwa, tryumfu, pokonania zła.

Liturgia Chrzcielna

W czasie liturgii chrzcielnej woda jest znakiem zbawczej rzeczywistości przede wszystkim w sakramencie chrztu. Chrzest i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych ma tak poczesne miejsce w liturgii nocy paschalnej, ponieważ ten sakrament wszczepia nas w misterium paschalne Chrystusa. Punktem kulminacyjnym całej wigilii paschalnej jest Uczta Eucharystyczna –paschalna Uczta Radości. Kościół gromadzi się przy ołtarzu, przy stole eucharystycznym, który jest znakiem wspólnoty z Jezusem Chrystusem Zmartwychwstałym, a równocześnie znakiem wspólnoty z siostrami i braćmi. Sam Pan karmi nas swoim Ciałem i Krwią, włączając nas przez ten posiłek dogłębnie w siebie, zaś wszystkich ucztujących jednoczy w "jedno ciało" dając im już teraz udział w nieśmiertelności i przyszłej chwale w Królestwie Ojca.

Zobacz film

Wielka sobota, święcenie pokarmów, Wola Mielecka 19.04.2014
Nagranie wideo: Zbigniew Wicherski